Kerkelijk centrum
Kerkplein 20
Dr. Wantje Fritschy
Egyptoloog (voorheen Bijzonder Hoogleraar ‘Geschiedenis van de overheidsfinanciën’ en sociaal-economisch historica aan de VU)
De zogenaamde piramideteksten vormen het oudst bestaande corpus van religieuze teksten ter wereld. De binnenmuren van ruimtes in een aantal piramides van farao’s uit de vijfde en zesde dynastie uit de jaren tussen ongeveer 2350 en 2200 v.Chr. zijn er van onder tot boven mee bedekt. Elementen eruit bleven tot aan het einde van de Egyptische geschiedenis op sarcofagen en andere voorwerpen, en in zogenaamde ‘Dodenboek’-teksten, terugkeren. Ze bestaan uit in totaal ongeveer 900 ‘spreuken’, niet alleen offerformules en bezwerende teksten, maar ook veel ‘kosmografische’ verwijzingen. Vele ervan worden als moeilijk te interpreteren ervaren. Er verschijnt nog steeds nieuwe literatuur waarin wordt geprobeerd om tot een beter begrip van de piramideteksten te komen.
Seth was gedurende de hele oud-Egyptische geschiedenis een van de meest intrigerende goden uit het Egyptische pantheon. Beruchte moordenaar van de mythische oudste koning van Egypte, de god Osiris, maar ook, als verdrijver van de gevaarlijke slang Apophis, de beschermer van de zonnegod Re tijdens diens nachtelijke reizen. Vijand van de god Horus, de zoon van Osiris, maar ook: diens onmisbare partner in de ondersteuning van het Egyptische koningschap. Een god geliefd door buitenlanders en daardoor later vaak gezien als een ‘gehate vreemdeling’, maar ook: de god naar wie de namen van de farao’s Seti I en II verwijzen, de zonen van Ramses I en II.
Niet alleen bevatten al de piramideteksten een honderdvijftigtal verwijzingen naar de god Seth, hij komt zelfs in enkele losse inscripties van vóór de piramidentijd al voor. In deze lezing zal de vraag centraal staan wat het combineren van alle informatie ons kan leren over visies op het koningschap en op de dood van de koning in de vroegste historische periodes van het oude Egypte.