De Brugkerk
Schuilenburgerweg 2
Dr. Ruwan van der Iest
Docent Koinè en Nieuwtestamentisch Grieks, Rijksuniversiteit Groningen
Sinds de ontdekking van een verzameling Aramese papyri en ostraca op het eiland Elephantine, hebben archeologen, Bijbelwetenschappers en oudhistorici zich met veel interesse beziggehouden met het bestuderen van de identiteit van de leden van de gemeenschap die deze documenten heeft geproduceerd. Niet geheel onverwacht, want de Aramese teksten van Elephantine leken voor het eerst een kijkje in het leven van wat lang bekend stond als een ‘Joodse’ gemeenschap te geven. Een gemeenschap, gesticht ten tijde van de Perzische periode. Waar wetenschappers het Jodendom voorheen vanuit het oogpunt van de Hebreeuwse Bijbel bestudeerden, bood het materiaal van Elephantine, wat grotendeels bestaat uit contracten en administratieve documenten, een interessant alternatief. Het bleek echter snel dat de identificatie van deze gemeenschap als ‘Joods’ niet zo gemakkelijk was als men eerder had gedacht. Niet alleen werden de leden van de gemeenschap aangeduid als ‘Judeeër’, maar ook als ‘Arameeër’. Verder waren de diensten in de tempel niet enkel toegewijd aan YHWH, maar werden er ook andere, Aramese en Egyptische, goden aanbeden.
Tijdens deze lezing gaan wij ons verdiepen in de identiteit van de gemeenschap en de manier waarop wij de identiteit van historische gemeenschappen, aan de hand van beschikbaar bronnenmateriaal, kunnen en willen reconstrueren. Wij zullen hierbij ingaan op de informatie die onze bronnen verschaffen en de aard van de bronnen zelf. Wat voor documenten zijn de Aramese papyri en met welk doel zijn deze documenten opgesteld? Hoe kunnen wij op basis van deze vragen, gerichter onderzoek doen naar de identiteit van de Judese gemeenschap?