Lezingen

Prof. dr. Bleda Düring
Hoogleraar Archeologie van West-Azië, Universiteit Leiden

De kopertijdsamenlevingen op Cyprus (4000-2500 v. Chr.) weken wezenlijk af in hun economie en samenlevingsvorm van de hen omringende regio’s in west Azië. Terwijl complexe verstedelijkte samenlevingen, vroege staten en schriftvormen, en lange afstandshandel zich ontwikkelden in het oostelijk Mediterraan gebied, bleef Cyprus afzijdig van deze processen. Op Cyprus vinden we kleine boerendorpjes met ronde huizen en er zijn op het eerste gezicht weinig aanwijzingen voor complexe samenlevingen. Een populair idee is dat deze kopertijdsamenlevingen geïsoleerd waren van de omliggende samenlevingen en relatief egalitair. In de laatste jaren komen er echter steeds meer aanwijzingen dat er wel degelijk contacten waren en dat er ook op Cyprus ontwikkelingen richting sociale complexiteit waren. In deze lezing zal geput worden uit de resultaten van Leidse opgravingen te Chlorakas-Palloures, die sinds 2015 plaats vinden.

Drs. Theo Krispijn
Gepensioneerd docent Sumerologie, Oude Nabije Oosten Studies/Assyriologie, Universiteit Leiden

In de meeste handboeken over de geschiedenis van Mesopotamië en het spijkerschrift is te vinden dat de Sumeriërs de uitvinders van het spijkerschrift waren. De voortgaande studie van alleroudste documenten in spijkerschrift van het eind van het vierde millennium v. Chr. stelt die aanname echter ter discussie. Wat weten we van de cultuur van de bewoners van Zuid-Mesopotamië van voor de komst van de Sumeriërs? Wat weten we van hun ‘Ubaid-’ en ‘vroege Uruk-cultuur’ en welke taal of talen spraken zij? In deze lezing zal geprobeerd worden aan de hand van de archeologie en de studie van de vroegste spijkerschrift-documenten een antwoord op die vragen te geven.

Nicky van de Beek, MA
Egyptoloog en promovenda aan de Johannes Gutenberg Universiteit Mainz

De Oudegyptische geneeskunde behoort tot de oudste ter wereld. Er werden al kleine operaties uitgevoerd, gebitten behandeld, protheses geplaatst en er was een rijk scala aan geneeskrachtige recepten en bezweringen. Veel van deze informatie over medicijnen komt uit papyrusboeken zoals de Edwin Smith- en Ebers-papyrus.

Griekse geschiedschrijvers als Herodotus en geneesheren zoals Hippocrates waren onder de indruk van de Egyptische kennis op dit gebied en erkenden de invloed ervan op de Griekse geneeskunde.

In deze lezing wordt ingegaan op gangbare ziekten en gebreken in het Oude Egypte en de medische en magische recepten die hiertegen voorhanden waren. Ook worden enkele bekende artsen besproken en wat we kunnen weten over hun opleiding en praktijk. Tot slot worden de volksgezondheid en aanwijzingen voor epidemieën die Egypte mogelijk hebben geteisterd, besproken.

De lezing zal online plaatsvinden. Wanneer u deze lezing bij wilt wonen, kunt u een mailtje sturen naar eol.afdeling.maastricht@gmail.com. We zullen er dan voor zorgen dat u tijdig de Teams link ontvangt om aan de lezing deel te nemen.

Dr. Gert Baetens
Postdoctoraal onderzoeker, KU Leuven

Want wat schafte die pot precies? Zoals in veel andere regio’s in het antieke Middellandse Zeege bied leefde de bevolking van Grieks-Romeinse Egypte voor een groot deel van graan, in eerste instantie in de vorm van brood. Deze lezing gaat over het kleine broertje van brood: graanpap. Dit gerecht verschijnt regelmatig in de Griekse papyri, maar ook – en dat is vaak over het hoofd gezien – in de Egyptische bronnen, die ons van alles leren over de bereiding en consumptie van deze lekkernij. Deze kleine voedselhistorie neemt ons mee langs verschillende plaatsen in Grieks-Romeins Egypte, met omwegen langs de Koptische monniken, Deir el-Medina, helemaal tot in het Oude Rijk.

Dr. Mark de Kreij
Universitair docent Oud-Grieks en Papyrologie aan de Radboud Universiteit

Als we in handboeken lezen over de Oudheid in het Middellandse Zeegebied, is het soms moeilijk voor te stellen waarop zulke grote verhalen eigenlijk gebaseerd zijn. Lang vormden de Griekse en Romeinse geschiedschrijvers zelf de voornaamste bron, maar sinds de 19e eeuw is er een belangrijke bron bijgekomen: papyri uit Egypte. Toen steeds meer van deze snippertjes uit de woestijn gelezen werden, begon zich een veel vollediger beeld af te tekenen van de Grieks-Romeinse samenleving in Egypte. In deze workshop zal worden uitgeweid over het vak van de papyrologie, en aan de hand van ongepubliceerde fragmenten zal worden gedemonstreerd hoe papyri steeds weer nieuwe verhalen over de Oudheid kunnen vertellen.